Wegwijzer voor radiologen die verdwalen op de AI-markt
Van alle ziekenhuisspecialismen die met kunstmatige intelligentie (AI) werken spant radiologie de kroon. Minimaal een derde van alle Nederlandse radiologieafdelingen gebruikt AI. Inmiddels kunnen ze kiezen uit honderden AI-tools, stuk voor stuk aangeprezen vanuit de ‘smart-tech’ bedrijven die deze tools ontwikkelen. Kicky van Leeuwen onderzocht de afgelopen jaren wat de toegevoegde waarde is van commerciële AI-toepassingen voor radiologieafdelingen. Daarbij bracht ze ook de markt in kaart, waar radiologen in heel Europa hun voordeel mee doen. JBZ-radioloog en universitair hoofddocent aan het Radboudumc Matthieu Rutten begeleidde Van Leeuwen als co-promotor.
MRI, CT, röntgen, echografie: alleen al in Nederland maken radiologen jaarlijks miljoenen beelden. Die beelden zijn uitermate geschikt om er kunstmatige intelligentie ‘op los te laten’. ‘Softwareprogramma’s worden getraind om algoritmen te ontwikkelen, die daarna in staat zijn om patronen in de data te herkennen’ legt radioloog Matthieu Rutten uit, ‘Vervolgens herkennen ze ook data die afwijken van het normale patroon. Dat maakt dat ze in radiologische beelden razendsnel afwijkingen kunnen detecteren. Of bijvoorbeeld beelden kunnen verbeteren, waardoor de radioloog makkelijker, sneller en met meer zekerheid conclusies kan trekken.’
De afgelopen jaren volgden de AI-toepassingen voor radiologie elkaar in hoog tempo op. Er zijn veel nieuwe bedrijven bijgekomen die AI-producten op de markt brachten voor deze toepassingen. ‘De snelle groei van het aanbod maakte het voor radiologen steeds lastiger om te overzien welke tools er zoal zijn en of die alle richtlijnen en wetten voldoen’, zegt Rutten. ‘Terwijl je evenmin kon overzien of ze de kwaliteit leveren die ze beloven.
Toetsing toegevoegde waarde
Kicky van Leeuwen studeerde Technische Geneeskunde aan de Universiteit Twente. Na verloop van tijd raakte ze gefascineerd door de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie in de zorg. Ze stapte over naar het Nijmeegse Radboudumc voor promotieonderzoek naar de validatie en implementatie van AI binnen de radiologie. ‘In 2020 waren er al zo’n honderd verschillende softwareprogramma’s voor radiologie,’ zegt Van Leeuwen. ‘Als eerste zijn we die met hulp van de leveranciers in kaart gaan brengen, om de markt transparanter te maken.’ Ze keek daarnaast ook naar de wetenschappelijke literatuur om erachter te komen of er hard wetenschappelijk bewijs was voor de claims waarmee de producten werden aangeprezen. Van Leeuwen: ‘We ontdekten dat over tweederde deel van de producten nooit iets was gepubliceerd. Voor gebruikers is het dan volstrekt onduidelijk hoe goed het product werkt.’
‘Daarom hebben we een methodiek uitgewerkt voor het toetsen van de kwaliteit van AI-algoritmen en pasten die toe op negen commerciële producten op data van zeven verschillende ziekenhuizen. Op deze manier krijgen we voor Nederland een beeld hoe het aanbod zich tegenover elkaar verhoudt. Dit kan bijdragen bij het kiezen van de juiste of beste AI software.’
Nieuwe stappen
Van Leeuwens onderzoek leidde in 2023 niet alleen tot een cum laude-promotie, maar ook tot een landelijk AI-netwerk voor radiologen om kennis te delen. Ook creëerde ze de website AIforRadiology, onlangs herdoopt tot ‘www.healthairegister.com’. Radiologen uit heel de wereld raadplegen de site om na te gaan welke AI-software beschikbaar is en of een tool bij hun klinische praktijk past. Het aantal tools is inmiddels aangegroeid tot boven de 200. ‘Van de kant van de ontwikkelaars is de laatste jaren ook meer werk gemaakt van de bewijsvoering en krijgen we steeds meer inzicht in de daadwerkelijke impact van de AI-producten in de zorg,’ stelt Matthieu Rutten.
Kicky van Leeuwen zet intussen alweer nieuwe stappen: ‘We nemen nu ook de AI-tools voor pathologie, nucleaire geneeskunde en radiotherapie onder de loep. Ik verwacht dat we die resultaten in de loop van het jaar online kunnen zetten.’