Waarom dit project?

Met het project ‘Meer dan een lijstje: de klinische blik op een valrisico’ is de valrisicoscreening op de verpleegafdeling Cardiologie ontregeld. Aanleiding hiervoor was dat uit de praktijk bleek dat veel patiënten een onterecht verhoogd valrisico scoorden en dat de verpleegkundigen niet tevreden waren over het bestaande screeningsbeleid.

We noemen het valrisico onterecht wanneer de patiënt op basis van onze klinische blik veilig en zelfstandig mobiliseert. Als we volgens het protocol van het JBZ zouden screenen, dan heeft bijna elke 60+’er met medicatie op de cardiologie een verhoogd valrisico scoren. Wanneer een patiënt een verhoogd valrisico scoort, worden er allerlei verpleegkundige interventies ingezet welke gemiddeld negen minuten per patiënt duren. Het invullen van de valrisicoscreening en het inzetten van de daarbij behorende interventies werd als een ‘last’ ervaren door verpleegkundigen en de alertheid voor de patiënten met een daadwerkelijk valrisico verdween.

Op de verpleegafdeling Cardiologie werken we al geruime tijd met een VSU-datadashboard, waarop we in één oogopslag kunnen zien wat het valrisico is van onze patiënt, of deze patiënt in het verleden is gevallen en welke interventies al zijn ingezet. VSU staat voor Verpleegkundig Sensitieve Uitkomstmaat en is een meetbare indicator voor patiënten die direct beïnvloed wordt door de kwaliteit van de verpleegkundige zorg. Een super goede en mooie manier om data te gebruiken in ons zorgproces. Doordat de valrisicoscreening voor veel frustratie en foutieve risico’s zorgde kwam dit datadashboard niet volledig tot zijn recht.

Wat hebben we gedaan?

• Enquête onder 25 verpleegkundigen van de verpleegafdeling Cardiologie.
• Richtlijnen geraadpleegd van onder meer V&VN en FMS.
• In gesprek gegaan met experts, zoals geriater Wietske Schneider, klinisch farmacoloog Rob van Marum en cardioloog Robert Joustra, over de knelpunten en gewenste aanpassingen.
• Pilot van zes weken opgezet, uitgevoerd en geëvalueerd op de verpleegafdeling Cardiologie waarin we de valrisicoscreening op een andere manier invulden.

Wat bleek uit de analyse?

• Er heerste onvrede onder verpleegkundigen over het huidige screeningsbeleid en de vele ‘onterecht valrisico’s’ die daaruit volgden.
• Verpleegkundigen hechten veel waarde aan hun klinische blik en durven daar ook op te vertrouwen.
• Volgens klinisch farmacoloog Rob van Marum (JBZ) wordt wetenschappelijk aangetoond dat medicatie niet standaard een verhoogd valrisico geeft.
• De richtlijn van FMS (ondersteund door V&VN) beschrijft dat er enkel een multifactoriële valrisicoscreening gedaan hoeft te worden bij patiënten die:

a) in het afgelopen jaar één of meer keer gevallen zijn en/of

b) bij twijfel over het valrisico. Volgens JBZ-protocol voeren we bij alle patiënten een multifactoriële screening uit.

Wat levert dit op?

Verbetering van het VSU-datadashboard:

• Het voorkomen van ‘alarmmoeheid’ > meer alertheid op patiënten met daadwerkelijk een verhoogd valrisico;
• Betere representatie van de werkelijkheid;
• Dashboard zien als hulpmiddel en niet als extra afvinklijst.

- De administratielast voor de verpleegkundigen is verminderd;

- De risicopatiënten zijn met 15% verminderd en dat heeft niet geleidt tot meer valincidenten. Deze 15% zullen de patiënten met een ‘onterecht’ verhoogd valrisico zijn;

- Meer tevredenheid onder verpleegkundigen over ons valrisico screeningsbeleid;

- Meer waarde aan de klinische blik van de verpleegkundigen;

- Het gevoel van eigen regie onder verpleegkundigen is versterkt;

Hoe is het nu?

• De pilot heeft niet tot meer valincidenten geleidt op de verpleegafdeling Cardiologie en is zeer positief ontvangen door de verpleegkundigen. Er is nu goedkeuring om deze nieuwe werkwijze te handhaven op de afdeling Cardiologie.
• MICT heeft aanpassingen gedaan in het HIX-systeem van de Cardiologie. Zo is er een aparte vragenlijst gemaakt die bestaat uit de vragen zoals de richtlijn van FMS aanraadt. De volledige John Hopkins vragenlijst vouwt nu enkel open wanneer iemand gevallen is in het afgelopen half jaar of bij twijfel aan het valrisico.